Dorosłe dzieci alkoholików- podstawowe definicje
Określenie Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA- skrót używany będzie w niniejszej pracy) używa się w stosunku do tych osób, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej, będącej jednocześnie rodziną dysfunkcyjną, przez co w dorosłym życiu doświadczają wielu problemów, które uniemożliwiają im prawidłowe funkcjonowanie. Zgłębianie i poznawanie problemu oraz badania przeprowadzone nad zjawiskiem DDA, które pokazały jak dużego odsetku społeczeństwa dotyczy to zjawisko, spowodowały, że powstało wiele prac związanych z tym zagadnieniem
Terapeuci pracujący z ludźmi wychowującymi się w rodzinie z problemem alkoholowym stwierdzili, że osoby te charakteryzują się pewnymi podobieństwami w zachowaniu i cechach charakteru. Wpływ rodziców-alkoholików był tak silny, że taka grupę osób nazwano Dorosłym Dziećmi Alkoholików (DDA). Są różne definicje tego zjawiska. Ogólnie Dorosłe Dzieci Alkoholików to osoby pochodzące z „alkoholowych rodzin dysfunkcyjnych”. J. Conway powiedział o nich: „na zewnątrz oni są dorosłymi ludźmi, ale w środku czują się małymi niedobrymi dziećmi”. Według definicji A. Widera-Wysoczańskiej DDA „to człowiek pochodzący z rodziny, w której alkohol był problemem centralnym. Zajęty w dzieciństwie walką o przetrwanie, w życiu dorosłym ma poczucie, że nigdy nie był dzieckiem.” Można więc stwierdzić, że pojecie DDA oznacza osobę posiadającą podwójną tożsamość: jest osobą dorosłą, jak również dzieckiem, ponieważ ciągle istnieją w jego życiu niezaspokojone potrzeby z okresu dzieciństwa. Osoby te nie przeszły przez wszystkie, właściwe i charakterystyczne dla danego wieku etapy rozwojowe, które warunkują dorosłość i dojrzałość emocjonalną37. Również M. Kucińska definiuje: „Dorosłe Dzieci Alkoholików to ludzie, którzy wychowywali się w rodzinach nadużywających alkoholu. Gdy byli dziećmi, musieli zbyt wcześnie dorosnąć. Są dorośli, a nadal w głębi siebie pozostają dziećmi” 38. W rodzinie takiej następuje zamiana ról: dziecko staje się rodzicem, a rodzic dzieckiem, dzieci są zmuszone do przejęcia obowiązków rodziców. To związane jest z rezygnacją z własnych potrzeb i pragnień oraz życiem pod ciągłą presją, aby rodzina nie uległa rozpadowi. Dzieci pozbawione opieki i miłości rodziców, muszą nagle stać się odpowiedzialnymi i zaradnymi osobami, co ma negatywny wpływ na ich dorosłe życie. Ukryte w podświadomości potrzeby, ujawniają się w postaci infantylnego myślenia lub zachowania, pojawia się poczucie zagubienia i bezradności, takie jak wtedy, kiedy byli dziećmi. Podobnie termin DDA wyjaśnia I. Jona „określenie Dorosłe Dziecko Alkoholika zakłada podwójną tożsamość: bycie chronologicznie osobą dorosłą i jednocześnie dzieckiem, gdyż nierozwiązane problemy z okresu dzieciństwa, nie odreagowane i wyparte urazy stanowią element z przeszłości współ wyznaczający funkcjonowanie w życiu dorosłym-funkcjonowanie o cechach niedojrzałości emocjonalno-społecznej”39.
Interesującą definicję stworzył J. Bradshaw, którą można odnieść nie tylko do dorosłych osób wychowujących się w rodzinie alkoholowej, ale do wszystkich osób wychowujących się w każdej rodzinie dysfunkcyjnej, gdzie problem ma różne podłoża: „bycie porzuconym wskutek lekceważenia przez opiekunów naszej potrzeby przynależności do kogoś, której zaspokojenie jest tak ważne w okresie rozwoju, to główna przyczyna stawania się dorosłym dzieckiem. Dorastamy, wyglądamy tak jak dorośli, chodzimy i mówimy jak dorośli, ale wewnątrz nas kryje się małe dziecko, które czuje pustkę i nienasycenie, którego potrzeby na zawsze pozostaną nie zaspokojone, bo są to potrzeby dziecka ukrytego w ciele osoby dorosłej. Właśnie to nienasycone dziecko jest źródłem wszelkich kompulsywnych i nałogowych zachowań” 40.
W Polsce zazwyczaj posługujemy się pojęciem Dorosłe Dzieci Alkoholików, czasem z zaznaczeniem, że chodzi także o Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych (DDD). W źródłach amerykańskich obecnie równolegle pojawiają się nazwy ACoA (Dorosłe Dzieci Alkoholików) i ACA (Anonimowe Dorosłe Dzieci), dla odzwierciedlenia, że podobne problemy mogą dotyczyć nie tylko osób z rodzin z problemem alkoholowym, lecz także wychowanych w innych rodzinach dysfunkcyjnych, gdzie występowały inne problemy takie jak nadużycia seksualne, przemoc, perfekcjonizm, nadmierna religijność, emocjonalny rozpad małżeństwa rodziców, zakaz wyrażania uczuć itp. 41.
Według definicji J. Kinneya oraz G. Leaton, DDA „przeżywają w swym obecnym, dorosłym życiu trudności, których korzenie tkwią w doświadczeniach wyniesionych z rodziny alkoholowej”42.Podstawowym środowiskiem społecznym każdego dziecka jest jego rodzina. Prawidłowo funkcjonująca rodzina powinna zapewnić dziecku warunki dla rozwoju fizycznego jak i psychicznego, jednak w rodzinie alkoholowej nie można mówić o prawidłowym funkcjonowaniu, w tym przypadku głównym problemem w dzieciństwie, który rzutuje na dorosłe życie DDA była choroba alkoholowa jednego bądź obydwojga rodziców.
Zdaniem A. Widery-Wysoczańskej: „Dorosłe Dziecko Alkoholika to człowiek pochodzący z rodziny, w której alkohol był problemem centralnym. Zbyt zajęty w dzieciństwie walką o przetrwanie, w życiu dorosłym ma poczucie, że nigdy nie był dzieckiem” 43. W rodzinie alkoholowej główną rolę pełni żyjący w niej alkoholik, jego problemy i potrzeby stają się kluczowe, co powoduje że potrzeby pozostałych jej członków w ogóle nie są dostrzegane. Bardzo często dzieci zmuszone są zrezygnować z wszelkich przyjemności i poświęcić całą energię na opiekę nad sobą i bliskimi, a z tego bierze się u DDA wrażenie, jakby ktoś pozbawił ich dzieciństwa.
Kluczową definicję podaje J. Mellibruda, który rozumie zjawisko DDA na dwa sposoby: „z jednej strony jako informację o faktach: że ktoś wychował się w rodzinie alkoholowej, z drugiej strony - jako rozbudzenie samoświadomości, poczucie przynależności do pewnej grupy, z czym wiąże się uwalnianie od ciężaru czy piętna bycia innym, gorszym, samotnym oraz różne pozytywne oczekiwania poprawy swego losu”44. Termin Dorosłe Dzieci Alkoholików nie oznacza dla niego jedynie sytuacji, w której ktoś wychowywał się w rodzinie alkoholowej, ale równoznaczny jest z tym, że ludzie o podobnych cechach i problemach, które są efektem wychowywania się w rodzinie alkoholowej, mają świadomość tego, że stanowią odrębną grupę, że są inni, a jednocześnie chcą się od tej inności uwolnić.
W podsumowaniu podrozdziału można stwierdzić, że w literaturze poświęconej omawianemu w niniejszej pracy zjawisku przeważa pogląd, iż Dorosłe Dzieci Alkoholików to dorosłe, zaburzone osoby, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej i z tego względu doskwierają im różnego rodzaju problemy, przejawiające się nie tylko w dzieciństwie, ale również w życiu dorosłym, nie pozwalające im funkcjonować w sposób charakterystyczny dla osób wychowujących się w normalnych rodzinach. Znakiem rozpoznawczym takich osób jest to, że wcześnie musiały dorosnąć, co było przyczyną powstania u nich wielu cech, wyróżniających ich spośród innych ludzi.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.