Zjawisko alkoholizmu
Czym jest alkoholizm? Każdy z nas zetknął się z tym zjawiskiem: w telewizji, na ulicy, czy wreszcie w rodzinie lub wśród przyjaciół. Powstało wiele prac na ten temat, wiele teorii i prób jego zrozumienia. Zazwyczaj zjawisko alkoholizmu oceniane jest jako nieetyczne, złe i amoralne. Można powiedzieć, że „alkoholizm to porażka życiowa, wyjście poza margines, nadanie zarówno człowiekowi, jak i obywatelowi etykiety przynależności do grupy B społeczeństwa”1. Zjawisko alkoholizmu może być rozpatrywane w różnych kontekstach: traktuje się go jako chorobę alkoholową, uzależnienie od alkoholu, alkoholizm to różne rodzaje picia w ilościach wychodzących poza normy przyjęte w danym środowisku, kulturze. Alkoholizm, może być również traktowany jako całokształt patologii społecznej. To różnorodne pojmowanie zjawiska alkoholizmu w różnych kontekstach doprowadziło, że w końcu w latach siedemdziesiątych Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła w IX rewizji międzynarodowej klasyfikacji chorób, urazów i przyczyn zgonów termin „zespół uzależnienia od alkoholu” 2.
Powinniśmy jednak rozumieć ten problem w inny sposób: alkoholizm to choroba, „psychiczny rak”, który niszczy jednostkę, jak również środowisko, w którym żyje alkoholik. Bo dlaczego mąż i ojciec, matka i żona, tak bardzo kochający swoją rodzinę wybierają alkohol, wiedząc jaki sprawiają ból swoim bliskim, wiedząc, że muszą spojrzeć im w twarz i przyznać się, że znowu przegrali w walce o siebie samego i o swoje rodzinne szczęście. W Wikipedii czytamy „Alkoholizm, inaczej uzależnienie od alkoholu, toksykomania alkoholowa lub choroba alkoholowa to choroba polegająca na utracie kontroli nad ilością wypijanego alkoholu”3 .
W 1956 roku zjawisko uzależnienia od alkoholu zostało uznane za chorobę i oficjalnie wpisane na listę chorób przez Światową Organizację Zdrowia4. Podkomisja do Spraw Alkoholizmu Światowej Organizacji Zdrowia określa zjawisko alkoholizmu jako spożywanie alkoholu wykraczające poza przyjęte w danej społeczności normy obyczajowe. Uzależnienie od alkoholu jest konsekwencją jego nadużywania, co prowadzi do powstania negatywnych, a następnie destrukcyjnych skutków dla pijącego oraz dla jego środowiska. Alkoholizm jest chorobą niszczącą człowieka pod względem wszystkich aspektów jego osobowości, co prowadzi do całkowitej degradacji życia psychicznego, duchowego i społecznego. Konsekwencją, staje się utrata zdolności do prawidłowego funkcjonowania w rodzinie oraz w społeczeństwie. Charakterystyczny i smutny jest fakt, że osoba nadużywająca alkohol nie przyznaje się do nałogu i choroby, zarówno przed sobą jak również przed swoją rodziną i otoczeniem5.
Można powiedzieć, że alkoholizm jest chorobą pierwotną, postępującą, chroniczną, a nie leczony może być również chorobą śmiertelną. Alkoholizm to proces chorobowy, a problemy dręczące alkoholika, mogą ustąpić po terapii i leczeniu. Nieleczony alkoholizm pogłębia się, a co za tym idzie stan chorego się pogarsza. Przy pogłębionym alkoholizmie, bez leczenia i terapii, alkoholik nie będzie w stanie powrócić do normalnego funkcjonowania. Jak już wcześnie było wspomniane: nieleczony alkoholizm w końcu może stać się chorobą śmiertelną. W tej kwestii nie chodzi tylko o przypadki, gdzie alkohol staje się bezpośrednią przyczyną śmierci, wyniszczając organizm, ale można mówić o przypadkach, gdzie alkohol staje się pośrednią przyczyną śmierci, czego przykładem może być wypadek samochodowy spowodowany pod wpływem alkoholu, gdzie ucierpieć może nie tylko pijany kierowca, ale również inne osoby uczestniczące w wypadku6.
Nadużywanie alkoholu prowadzi w ostateczności do uzależnienia. Człowiek nadużywający alkoholu przestaje kontrolować ilość spożywanego alkoholu, zaczyna mieć problem zarówno z nadmiernym czasem w którym spożywa alkohol, jak również z nadmierną ilością pitego alkoholu. Należy pamiętać, że uzależnienie jest zjawiskiem bardzo szerokim: według klasyfikacji ICD-10 1997 zespół uzależnienia określono jako „kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których przyjmowanie substancji lub grupy substancji dominuje nad innymi zachowaniami, mającymi poprzednio dla pacjenta większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest pragnienie (często silne, czasami przemożone) przyjmowania substancji psychoaktywnej. Przyjęcie substancji nawet po bardzo długim okresie abstynencji może wyzwalać zjawisko gwałtownego nawrotu innych objawów zespołu znacznie szybciej, niż pojawienie się uzależnienia u osób poprzednio nieuzależnionych”7. O uzależnieniu mówi się często, że jest zależnością zarówno psychiczną jak również fizyczną. W aspekcie psychicznym, osoba uzależniona czuje ciągłą potrzebę picia alkoholu, aby wywołać poprzednie przeżycia, aby ponownie poczuć „upojenie alkoholowe”. Ważny staje się rytuał picia, zwyczaj, wręcz komfort odczuwany podczas spożywania alkoholu. Natomiast zależność fizyczna jest ściśle powiązana z pewnego rodzaju adaptacją organizmu wobec alkoholu: bez alkoholu człowiek nie może normalnie, a wręcz prawidłowo funkcjonować. Można wyodrębnić również uzależnienie społeczne: alkoholik pije w konkretnej grupie osób, np. podczas imprez rodzinnych, różnego rodzaju uroczystości, gdzie abstynenci są często postrzegani jako dziwacy 8.
Niektórzy uważają uzależnienie za słabość moralną, brak silnej woli, uległość psychiczną lub fizyczną. Jak już wcześniej zostało wspomniane, często mówi się również o „osobowości skłonnej do uzależnień”, którą cechują: kierowanie się zasadą przyjemności, egocentryzm, narcyzm, nieszczerość, przebiegłość i poczucie mniejszej wartości. Można dyskutować z tą koncepcją, ponieważ jak wiadomo z uzależnienia można wyjść, można przestać pić, a wręcz wyzdrowieć. Najtrafniej można powiedzieć, że „czymś” będącym najczęstszą przyczyną popadania w uzależnienie jest niedojrzałość emocjonalna połączona z dużą wrażliwością. Człowiek niedojrzały to ktoś, kto ma problemy z radzeniem sobie z własnymi uczuciami. A człowiek bardzo wrażliwy, po prostu silnie przeżywa, silnie reaguje i niełatwo uwalnia się od przykrych stanów emocjonalnych. Z jednej strony nie potrafi sobie poradzić z własnymi uczuciami, a z drugiej nadmiernie przeżywa te niezrozumiałe stany emocjonalne. Jedynym, sensownym dla niego wyjściem staje się poszukiwanie sztucznych sposobów, by te przykre uczucia zagłuszyć, stłumić, oddalić, zmniejszyć, zmienić w przyjemniejsze. Uzależnienie jest zatem sztucznym sposobem umilania sobie życia. Działa, dopóki nie zaczną piętrzyć się szkody. Niestety szkody nie muszą ujawnić się od razu, uzależnienie się nasila, powodując coraz bardziej większe spustoszenie 9. Spustoszenie nie tylko w życiu osoby pijącej, ale również w życiu osób z najbliższego otoczenia. Osoba uzależniona zaprzecza, że ma problem, że jest chora i sama sobie nie poradzi, niszczy siebie i swoich bliskich, którzy w przyszłości również mogą odczuwać skutki życia z osobą uzależnioną.
Wyróżniamy dwa rodzaje uzależnienia: uzależnienie psychiczne i uzależnienie fizyczne. Uzależnienie psychiczne polega na tym, że osoba uzależniona sięga po alkohol, aby przywrócić „pozytywne” emocje, uczucia i stany psychiczne, które odczuwa podczas spożywania alkoholu. Ten rodzaj uzależnienia charakteryzuje się przymusem picia, rytuałem picia, bez alkoholu człowiek odczuwa dyskomfort psychiczny. Pojawia się pewnego rodzaju sprzeczność: człowiek źle się czuje bez alkoholu, ale z drugiej strony spożywając go, odczuwa wyrzuty sumienia, co w końcu prowadzi do ponownego sięgnięcia po alkohol, w celu usunięcia przykrych uczuć. Uzależnienie fizyczne związane jest natomiast z biologią organizmu człowieka, gdzie człowiek uzależniony nie może funkcjonować bez alkoholu, organizm domaga się kolejnych dawek, pojawiają się tzw. objawy abstynencyjne, podczas których organizm „domaga” się nowej porcji alkoholu. Niektórzy mówią również o uzależnieniu społecznym, czyli kontekście społecznym sytuacji w której spożywa się alkohol, Zjawisko to odnosi się do grupy ludzi z którymi alkohol jest spożywany: podczas różnych uroczystości, ważnych okazji, podczas których osoba, która nie pije postrzegana jest jako „odmieniec”10.
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.